Schaamte is een van de meest stille, maar diep voelbare emoties. Ze kruipt onder je huid, fluistert dat er “iets mis is met jou” en laat je het liefst verdwijnen. Toch heeft schaamte een oorsprong, een functie én een uitweg
Waar schaamte ontstaat
Schaamte vindt haar wortels vroeg in ons leven. Als kind leren we wat “aanvaardbaar” is — via blikken, woorden of stilte. Wanneer we iets doen dat afwijzing oproept, ervaren we een pijnlijke spanning tussen wie we zijn en wat we denken dat we zouden moeten zijn.
Ook cultuur, religie en gezin spelen een rol: ze vormen onze ongeschreven regels over goed en fout, over “waardig” zijn of niet.
Evolutionair gezien hielp schaamte ons om bij de groep te blijven — maar in de moderne wereld kan ze ons net isoleren.
Hoe schaamte wordt ervaren
Schaamte is vaak lichamelijk voelbaar: een brandend gezicht, neergeslagen ogen, spanning in borst of buik.
In gedachten klinkt ze als:
“Ik ben niet goed genoeg.”
“Als ze dit van me weten, zullen ze me afwijzen.”
Ze maakt dat we ons terugtrekken, perfectionistisch worden, of net gaan pleasen — allemaal manieren om die innerlijke pijn te vermijden.
Hoe je schaamte kan helen
De paradox is dat schaamte, terwijl ze ons liefst laat verdwijnen, verdwijnt in het licht van verbinding.
-
- Herken haar: merk op wanneer schaamte opduikt — vaak als stilte, spanning of defensie.
-
- Normaliseer: iedereen kent schaamte; het hoort bij mens-zijn.
-
- Praat erover: deel wat je voelt met iemand die empathisch luistert. Schaamte verliest kracht als ze woorden krijgt.
-
- Oefen zelfcompassie: behandel jezelf zoals je een vriend zou behandelen.
-
- Onderzoek de bron: welke overtuiging zegt dat jij “niet genoeg” bent? En van wie komt die eigenlijk?
Schaamte wil je niet kapotmaken — ze wil gezien worden.
Pas wanneer je haar durft aan te kijken, opent ze de weg naar echtheid, mildheid en verbinding — met jezelf en met anderen.
Wil je aan jouw schaamte werken, ondersteund door een professional? Boek hier meteen je intakegesprek.
Wil je liever eerst kennismaken en/of heb je nog een vraag? Boek hier een vrijblijvend verkenningsgesprek.
